THS. BS HỒ MẠNH TƯỜNG – tổng thư ký hội Nội tiết sinh sản và vô sinh TP.HCM
Mang thai hộ được định nghĩa là kỹ thuật giúp người phụ nữ không có khả năng mang thai, có thể được làm mẹ với con của chính mình bằng cách lấy tinh trùng của người chồng và noãn của người vợ thụ tinh trong ống nghiệm để tạo phôi. Phôi sẽ được cấy vào tử cung một người phụ nữ khác, gọi là người mang thai hộ, để mang thai và sinh em bé. Đứa trẻ sinh ra sẽ được chuyển giao cho bố mẹ sinh học (cặp vợ chồng nhờ mang thai hộ). Người mang thai hộ hoàn toàn không có quan hệ huyết thống với đứa trẻ sinh ra.
Mang thai hộ bị nghiêm
cấm thực hiện tại Việt Nam từ năm 2003 theo nghị định của Chính phủ về
sinh con theo phương pháp khoa học. Do nhu cầu mang thai hộ ngày càng có
xu hướng tăng ở Việt Nam, việc xem xét cho phép và quản lý kỹ thuật
mang thai hộ ở Việt Nam được đặt ra, cho thấy Nhà nước đã nhìn nhận một
nhu cầu có thật của người dân và tìm cách đáp ứng nhu cầu này.
Điều 63b của dự thảo quy định “việc cho và nhận tinh
trùng, noãn, cho và nhận phôi được thực hiện trên nguyên tắc bí mật”.
Theo tôi, về cho nhận tinh trùng nên chấp nhận cả hai hình thức vô danh
(bí mật) hoặc hữu danh (công khai). Trong văn hoá, phong tục của người
Việt, huyết thống, dòng tộc là một yếu tố rất nhiều người quan tâm; khi
một người nam không có tinh trùng, nhu cầu xin tinh trùng của người
trong dòng tộc cần được xem xét. Còn bí mật trong cho nhận noãn khó có
thể thực hiện vì: người cho noãn phải đi khám, xét nghiệm, tiêm thuốc và
chọc hút noãn với tổng chi phí có thể lên đến 30 – 40 triệu đồng, do đó
gần như khó có người tự nguyện cho noãn; do đặc tính sinh học, việc
đông lạnh noãn kém hiệu quả hơn nhiều so với đông lạnh tinh trùng và
đông lạnh phôi, vì vậy thường phải thụ tinh noãn với tinh trùng chồng
người nhận noãn để tạo phôi, sau đó mới chuyển phôi hoặc đông lạnh phôi.
Trong một số trường hợp, có thể phải thực hiện quy trình theo dõi lấy
noãn và chuẩn bị tử cung cho người nhận noãn cùng giai đoạn và cùng thời
điểm. Theo quy định hiện nay, người có nhu cầu nhận noãn sẽ phải tự vận
động người cho noãn tự nguyện để điều trị.
Quyền lợi và trách nhiệm của người mang thai hộ
Điều 63d của dự thảo quy định điều kiện về mang thai
hộ vì mục đích nhân đạo, đưa ra hai phương án, nên chọn phương án hai:
người mang thai hộ có thể không phải là người thân, vì các lý do: việc
xác nhận người thân thích sẽ phức tạp (cơ quan nào có nhiệm vụ xác
nhận?), người nhờ mang thai hộ có thể làm giả hay chứng nhận không đúng
về nhân thân mà tổ chức chuyên môn y khoa như bệnh viện không đủ chức
năng và điều kiện xác nhận tính xác thực về quan hệ của người nhờ mang
thai hộ và người mang thai hộ. Hơn nữa, chẳng lẽ nếu không có người thân
hoặc người thân không đủ điều kiện mang thai hộ thì đương sự mất cơ hội
được điều trị và có con?
Việc thực hiện mang thai hộ về bản chất là phục vụ
chủ yếu cho nhu cầu và quyền lợi của cặp vợ chồng nhờ mang thai hộ. Do
đó, luật pháp các nước có xu hướng quan tâm và bảo vệ quyền lợi cho
người mang thai hộ và đứa trẻ sinh ra. Trong khi đó, các nội dung trong
điều 63đ quy định quyền, nghĩa vụ của người mang thai hộ và điều 63e quy
định quyền, nghĩa vụ của bên nhờ mang thai hộ có khuynh hướng ngược
lại. Theo tôi, nên xem xét lại các điều khoản trên cơ sở quan tâm nhiều
hơn đến quyền lợi của người mang thai hộ và đứa trẻ sinh ra hơn là chỉ
bảo vệ quyền lợi của cặp vợ chồng người nhờ mang thai hộ. Người mang
thai hộ cần được chi trả các chi phí liên quan đến việc theo dõi y tế
khi mang thai và các vấn đề về sức khoẻ liên quan đến việc mang thai.
Ngoài ra, người mang thai hộ cần được đền bù về tài chính do việc giảm
hay mất thu nhập do mang thai và sinh nở. Điều 8 của dự thảo giải thích
“mang thai hộ là việc dùng biện pháp kỹ thuật lấy noãn của người phụ nữ
và tinh trùng của người đàn ông để thụ tinh trong ống nghiệm, sau đó cấy
vào tử cung của một phụ nữ khác để nhờ người này mang thai và sinh con
mà không được trả thù lao”. Nên sửa cụm từ “không được trả thù lao”
thành “không mang tính thương mại” vì người mang thai hộ dù tự nguyện
vẫn có thể được bù đắp các thiệt hại theo quy định hoặc theo mức thu
nhập hiện tại. Đồng thời, người mang thai hộ phải được hưởng các chế độ
thai sản như các bà mẹ khác.
Về nghĩa vụ, người mang thai hộ còn phải cam kết đảm bảo thời gian và quan tâm đến sức khoẻ của thai.
Nghĩa vụ của vợ chồng nhờ mang thai hộ
Việc mang thai hộ phát sinh là từ quyền lợi và nhu
cầu của cặp vợ chồng người nhờ mang thai hộ và đứa trẻ sinh ra là con
sinh học của cặp vợ chồng này. Do đó, cặp vợ chồng người nhờ mang thai
hộ phải có trách nhiệm sau cùng đối với các trường hợp xảy ra đối với
thai nhi và đứa trẻ sinh ra. Nếu trẻ sinh ra mới phát hiện bị khuyết
tật, vợ chồng người nhờ mang thai hộ phải có nghĩa vụ chăm sóc.
Theo tôi, cặp vợ chồng người nhờ mang thai hộ phải
cam kết có trách nhiệm đối với đứa trẻ từ lúc sinh ra, nếu không, đứa
trẻ sẽ bị thiệt thòi về quyền lợi. Ngay cả trường hợp ly dị trong lúc
mang thai, hai người này phải chia sẻ trách nhiệm đối với đứa trẻ. Trong
trường hợp cả hai người nhờ mang thai hộ chết, người mang thai hộ có
quyền quyết định nuôi đứa trẻ hoặc cho con.
Quyền lợi của đứa trẻ sinh ra
Theo tôi, cần có những điều khoản về việc cả cặp vợ
chồng nhờ mang thai hộ và cặp vợ chồng mang thai hộ cần phải có những
cam kết rõ ràng để đảm bảo thai kỳ được chăm sóc tốt và đứa trẻ sinh ra
được chăm sóc tốt và chịu trách nhiệm pháp lý với các cam kết này. Nếu
không, sẽ ảnh hưởng đến thai kỳ, sức khoẻ đứa trẻ sinh ra và các hệ luỵ
sau này cho xã hội.
Theo các quy định trong dự thảo, nếu có sự bất đồng
về thoả thuận giữa hai bên, cặp vợ chồng nhờ mang thai hộ và cặp vợ
chồng mang thai hộ, trong lúc thực hiện mang thai hộ và sau khi đứa trẻ
sinh ra, rõ ràng là đứa trẻ sẽ bị nhiều nguy cơ về sức khoẻ và không
được nuôi dưỡng tốt. Theo tôi, dự thảo cần chú trọng nhiều hơn quyền lợi
của đứa trẻ vì bản thân trẻ không có khả năng tự bảo vệ.
Một số vấn đề khác cần quan tâm
Giấy khai sinh của trẻ phải ghi tên cặp vợ chồng mang
thai hộ vì lúc này cặp vợ chồng mang thai có “quyền và nghĩa vụ như cha
mẹ hợp pháp của đứa trẻ” như nội dung trong dự thảo. Cần quy định rõ
thủ tục chuyển giao đứa trẻ cho cha mẹ sinh học được thực hiện như thế
nào về pháp lý để đảm bảo quyền lợi cho các bên, đặc biệt là đứa trẻ
sinh ra. Có nên quy định có thể sửa đổi khai sinh để đứa bé được công
nhận là con của cặp vợ chồng nhờ mang thai hộ?
Người mang thai hộ cần phải đã từng có thai và sinh
con để có đủ kinh nghiệm quyết định nhận mang thai hộ và kinh nghiệm
chăm sóc thai tốt hơn.
Ngoài ra, cũng cần cân nhắc các vấn đề sau: Đứa trẻ
sau này có quyền biết thông tin về người mang thai hộ không? Người mang
thai hộ có thể tiếp tục liên hệ và tìm hiểu về đứa trẻ sinh ra? Trường
hợp thai nhi có nguy cơ bị dị tật hoặc thai kỳ ảnh hưởng xấu đến sức
khoẻ người mang thai, ai là người có quyết định chấm dứt thai kỳ (bỏ
thai)? Ai sẽ quyết định phương pháp sinh, khi cần: sinh thường hay sinh
mổ?
SOURCE: BÁO SÀI GÒN TIẾP THỊ ĐIỆN TỬ
0 comments:
Post a Comment