LÊ KIÊN – PLTP HCM
Thời gian
qua, nhiều tòa án địa phương đã lúng túng, thậm chí xử lý sai những vụ
án tranh chấp di sản thừa kế liên quan đến hướng dẫn trong nghị quyết 02
của Hội đồng Thẩm phán TAND tối cao (về thời hiệu khởi kiện và cách
phân chia di sản). Cạnh đó, Nghị quyết 1037 của Ủy ban Thường vụ Quốc
hội về giao dịch dân sự về nhà ở được xác lập trước ngày 1/7/1991 có
người VN định cư ở nước ngoài tham gia cũng đã gây ra những cách hiểu
khác nhau.
Bên lề hội nghị toàn quốc của ngành tòa án, chúng tôi đã trao đổi với lãnh đạo TAND tối cao để làm rõ các nội dung này.
Hai trường hợp không tính thời hiệu
Phó Chánh án TAND tối cao Nguyễn Như Bích
cho biết tại Nghị quyết 02 của Hội đồng thẩm phán hướng dẫn có hai
trường hợp không áp dụng thời hiệu khởi kiện về quyền thừa kế.
Thứ nhất là trong thời hạn mười năm kể từ
thời điểm mở thừa kế mà các đồng thừa kế không có tranh chấp về hàng
thừa kế và có văn bản cùng xác nhận là đồng thừa kế thì tài sản thành di
sản chung. Khi xảy ra tranh chấp thì không tính thời hiệu và tòa sẽ
tiến hành chia tài sản theo di chúc hoặc chia theo thỏa thuận của các
đồng thừa kế.
Thứ hai là di sản người chết để lại nhưng
do người ngoài quản lý, còn các thừa kế không quản lý, không biết gì về
di sản. Thực tế có những trường hợp do nhiều nguyên nhân khác nhau mà
sau một thời gian dài đương sự mới phát hiện đó là tài sản của cha mẹ và
chưa chia, nay họ muốn đòi lại thì không tính thời hiệu khởi kiện. Một
số tòa án thời gian qua đã không nhận thức rõ vấn đề này nên vẫn tính
thời hiệu khởi kiện là sai.
Còn thời hiệu phần nào, làm phần đó
Một vấn đề khác là nếu đương sự khởi kiện
đòi chia di sản thừa kế mà trong khối di sản này có cả phần tài sản còn
thời hiệu lẫn phần tài sản hết thời hiệu thì các tòa có thụ lý, giải
quyết?
Theo Chánh tòa dân sự TAND tối cao Tưởng
Duy Lượng, tòa án có thẩm quyền phải nhận đơn khởi kiện, thụ lý vụ án
nếu như đương sự thực hiện đúng quy định tại Điều 164, 165, 166 Bộ luật
Tố tụng dân sự và nộp tiền tạm ứng án phí (với trường hợp phải nộp)
Mốc để tính thời hiệu khởi kiện về thừa
kế còn hay hết là vào lúc đương sự có đơn khởi kiện tại tòa án chứ không
phải từ thời điểm thụ lý như một số tòa vẫn áp dụng. Khi giải quyết,
tòa chỉ phân chia theo yêu cầu của các bên đương sự đối với phần di sản
còn thời hiệu khởi kiện, phần di sản hết thời hiệu thì không “đụng” tới.
Không cần chờ hướng dẫn
Việc kiện tụng liên quan đến giao dịch
dân sự về nhà ở được xác lập trước ngày 1/7/1991, có người Việt Nam định
cư ở nước ngoài tham gia: Tòa phải thụ lý, không cần chờ hướng dẫn của
TAND tối cao!
Nghị quyết 1037 của Ủy ban Thường vụ Quốc
hội về giao dịch dân sự về nhà ở được xác lập trước ngày 1/7/1991 có
người VN định cư ở nước ngoài tham gia đã gây ra một số cách hiểu khác
nhau. Một số tòa án địa phương đã từ chối thụ lý các vụ án dạng này với
lý do chưa có hướng dẫn của TAND tối cao. Người dân thì hoang mang vì sợ
hết thời hiệu khởi kiện (hai năm) theo Bộ luật Dân sự.
Theo ông Tưởng Duy Lượng, những quy định
trong Nghị quyết 1037 đã khá rõ, các tòa án địa phương hoàn toàn có thể
giải quyết được mà không phải đợi hướng dẫn của TAND tối cao. Việc chậm
hướng dẫn Nghị quyết 1037 không ảnh hưởng đến thời hiệu khởi kiện theo
BLDS vì thời hiệu hai năm này cũng được xác định còn hay hết với mốc là
lúc tòa nhận đơn của đương sự.
Ông Lượng giải thích cụ thể: Nếu người
khởi kiện đã thực hiện đúng quy định tại Điều 164 Bộ luật Tố tụng dân sự
thì tòa án phải nhận đơn kiện và tiến hành xử lý theo quy định. Đối với
các trường hợp tòa án đã tạm đình chỉ theo Nghị quyết của Quốc hội khóa
IX, Kỳ họp thứ 8 và Nghị quyết 58 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội thì
phải tiếp tục giải quyết ngay. Tòa án các cấp không chỉ áp dụng Nghị
quyết 1037 mà còn phải áp dụng quy định của Bộ luật Tố tụng Dân sự tương
ứng với giai đoạn tạm đình chỉ để giải quyết.
Tòa đã thụ lý: Không cần thông báo!
Ngoài ra, theo ông Lượng, đối với một số
loại việc như thuê nhà ở, mượn nhà ở, ở nhờ nhà ở theo quy định của Nghị
quyết 1037, khi chủ nhà muốn lấy lại nhà phải thực hiện thủ tục thông
báo bằng văn bản theo đúng hạn định của pháp luật. Do đó, gặp trường hợp
các đương sự mới bắt đầu khởi kiện mà chưa thực hiện việc thông báo cho
phía bên kia theo đúng Nghị quyết 1037 thì tòa án trả lại đơn kiện.
Tuy nhiên, đối với tòa án các cấp đã thụ
lý hoặc đã chuẩn bị xét xử sơ thẩm, chuẩn bị xét xử phúc thẩm…, sau đó
phải tạm đình chỉ theo nghị quyết của Quốc hội, nay lý do tạm đình chỉ
không còn (Nghị quyết 1037 có hiệu lực), tòa án tiếp tục đưa vụ án ra
giải quyết thì không yêu cầu đương sự phải tiến hành thủ tục thông báo.
Trường hợp tòa án cấp phúc thẩm, giám đốc thẩm huỷ các bản án, giao hồ
sơ về cho tòa án cấp sơ thẩm hoặc cấp phúc thẩm giải quyết lại thì cũng
không yêu cầu đương sự phải tiến hành thủ tục thông báo!
SOURCE: http://www.tuoitre.com.vn
0 comments:
Post a Comment