Jean Jacques Rousseau (28/6/1712 – 2/7/1778)
Pu Pu - Kal Kally - Danh nhân - Jean Jacques Rousseau
Jean-Jacques Rousseau, phiên âm tiếng Việt là Giăng Giắc Rút-xô (1712 –
1778), sinh tại Geneva, là một nhà triết học thuộc trào lưu Khai sáng có
ảnh hưởng lớn tới Cách mạng Pháp 1789, sự phát triển của lý thuyết xã
hội, và sự phát triển của chủ nghĩa dân tộc. Rousseau cũng có nhiều đóng
góp cho âm nhạc cả trên phương diện lý luận và sáng tác. Ông cũng là
người sáng tạo nên cách viết tiểu sử kiểu hiện đại với trọng tâm được
đặt vào tính chủ thể. Ông cũng viết tiểu thuyết và đóng góp quan trọng
cho trào lưu lãng mạn trong văn học.
Rouseau rời Geneva năm 1728 sau nhiều năm học việc nghề thư ký và tới
thủ đô Paris năm 1742. Là thư ký cho Đại sứ Pháp tại Venezia từ
1743-1744. Sau đó ông về Pháp và có năm con với Thérèse Levasseur nhưng
ông đều bỏ cho trại trẻ mồ côi nuôi. Trong thời gian này ông làm bạn với
Diderot và có đóng góp cho tập Bách khoa thư với các bài về âm nhạc và
quan trọng nhất là bài về kinh tế chính trị viết năm 1755.
Năm 1754, Rousseau quay về Geneva và bắt đầu cho ra đời tác phẩm Đối
thoại về Nguồn gốc và Cơ sở của Sự Bất bình đẳng của Con người năm 1755.
Do viết nhiều tiểu thuyết đả kích tôn giáo, ông buộc phải rời sang Bern
và Môtiers (Thụy Sĩ), nơi ông viết Đề án Hiến Pháp
cho đảo Corse và tiếp tục phải tị nạn với nhà triết học David Hume tại
Anh Quốc. Ông về Pháp năm 1767 và cưới Thérèse năm 1768, đến 1770 ông
trở về thủ đô Paris. Ông tiếp tục viết nhưng các tác phẩm chỉ được xuất
bản sau khi ông qua đời vì xuất huyết não vào ngày 2 tháng 7 năm 1778.
Rousseau nhận thấy có sự phân chia về bản chất giữa xã hội và bản chất
tự nhiên của con người. Ông cho rằng loài người là tốt về bản chất nếu
sống ở trạng thái tự nhiên và rằng con người bị tha hóa bởi chính xã
hội. Ông cho xã hội là nhân tạo và sự phát triển phụ thuộc lẫn nhau
trong xã hội là cản trở đối với chất lượng cuộc sống của loài người.
Trong "Đối thoại giữa Khoa học và Nghệ thuật", Rousseau tranh luận rằng
cả khoa học và nghệ thuật đều không bổ ích cho con người. Tiếp theo,
trong Bàn về Bất bình đẳng, ông tiếp tục theo vết tiến trình tha hóa của
loài người từ trạng thái tự nhiên nguyên thủy lên xã hội hiện đại. Khi
loài người buộc phải gắn kết với nhau chặt chẽ hơn, cũng là khi loài
người trải qua quá trình ngày càng phụ thuộc lẫn nhau do phân chia lao
động và dẫn đến bất bình đẳng, và do vậy cần phải có khế ước xã hội.
Rousseau có ảnh hưởng lớn đến cuộc Cách mạng Pháp, mặc dù ý tưởng chủ
quyền thuộc về toàn thể nhân dân được thực hiện qua hình thức đại diện
thay vì trực tiếp. Ông cũng là một trong những tác giả đầu tiên phê phán
thể chế tư hữu và được xem là bậc tiền bối của chủ nghĩa xã hội hiện
đại và chủ nghĩa cộng sản khoa học. Ông cũng là người sớm đặt câu hỏi
liệu ý chí nguyện vọng của đa số liệu có phải lúc nào cũng đúng và mục
tiêu của chính quyền theo ông là phải đảm bảo tự do, bình đẳng và công
bằng cho tất cả cho dù có phải là ý chí của đa số hay khHoc Kỳ I, Lý luận về nhà nướcông. So với các
nhà khai sáng đương thời như Voltaire và Montesquieu, tư tưởng chính trị
của Rousseau cấp tiến hơn.
Ông cũng cho rằng nguyên tắc cơ bản của triết học chính trị là chính trị
và đạo đức không được tách rời. Khi nhà nước không thực hiện đúng theo
giá trị đạo đức thì cũng không thể thực hiện đúng các chức năng của mình
và cũng không thể có quyền lực đối với một cá nhân được nữa. Nguyên tắc
quan trọng thứ hai là tự do mà nhà nước được lập ra để gìn giữ.
Quan niệm về giáo dục của Rousseau mà trong đó đối tượng của giáo dục
chính là những đứa trẻ mạnh khỏe cả về thể chất và tinh thần, cũng như
việc ông không xem trọng sự cần thiết của giáo dục qua sách vở, cũng như
việc ông nhấn mạnh sự cần thiết phải giáo dục cảm xúc cho trẻ em trước
khi giáo dục lý tính đã là tiền đề cho lý thuyết giáo dục hiện đại đặt
trẻ em làm trung tâm.
Các tác phẩm của Rousseau đều thể hiện rằng thiên nhiên giúp con người
hình thành nên bản chất của mình, giúp con người thống nhất để vượt qua
sự tù đày và giam cầm của xã hội. Chính vì vậy, ông khẳng định sự cần
thiết của việc con người về với tự nhiên, sự cần thiết đặt con người ở
nơi nằm ngoài những ràng buộc của xã hội và những định kiến của văn
minh. Và như vậy, ý tưởng của ông chính là Chủ nghĩa Lãng mạn, mặc dầu
chính bản thân ông xem mình là người của phong trào Khai sáng.
0 comments:
Post a Comment