10:52 PM
Hoàng Phong Nhã
Nguyên Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Văn An:
Luật phải nâng cao tính tự quản của nhân dân
Khẩu hiệu trung tâm của thời đại chúng ta đang sống là xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của dân, do dân, vì dân, mọi người sống và làm việc theo Hiến pháp và pháp luật. Thực hành dân chủ thì không thể nói chung chung, nói đến dân chủ là phải nói đến luật, thực hiện đúng luật.
Cụ thể là cần đẩy mạnh công tác lập pháp, xây dựng khung pháp lý cho hoạt động của nhà nước trong thời gian sớm nhất, không ngừng hoàn thiện hệ thống pháp luật và nhất là xây dựng một xã hội thượng tôn pháp luật. Đó là con đường đi đến dân chủ, pháp quyền theo tư tưởng Hồ Chí Minh.
Tiến đến xã hội pháp quyền cũng là tiến đến một xã hội công dân với đặc tính chủ quản, tự tổ chức rất cao của nhân dân. Khi ấy nhà nước sẽ nhỏ đi, đúng như Mác nói là “nhà nước nửa nhà nước”.
Thiết chế cụ thể để thực thi dân chủ
Hiến pháp nước ta mới đề cập đến quyền làm chủ của người dân ở mức độ là những chỉ dẫn chứ chưa có thiết chế cụ thể để thực hiện quyền dân chủ trực tiếp. Mới là “dân chủ đại diện” thông qua một tổ chức khác như Quốc hội, HĐND các cấp.
Quyền của mỗi cá nhân chính là thước đo sự phát triển của mỗi xã hội dân sự. Một dự án luật đang soạn thảo có ý nghĩa rất quan trọng đối với sự phát triển xã hội dân sự ở nước ta là dự án luật trưng cầu ý dân. Luật này rất cần sớm được ban hành. Đã có ý kiến cho rằng muốn vậy cần phải chờ sửa Hiến pháp. Nhưng kế hoạch làm luật của Quốc hội khoá XII không có việc sửa Hiến pháp (còn chờ Đại hội Đảng XI viết lại Cương lĩnh của Đảng), như vậy sẽ bị chậm gần mười năm.
Theo tôi nên ôn lại kinh nghiệm của lần sửa đổi Hiến pháp năm 1992, khi Đảng sửa đổi Cương lĩnh thì đã song song xem xét và sửa lại Hiến pháp 80. Cho nên năm 1991, Đảng thông qua Cương lĩnh sửa đổi thì ngay năm sau Hiến pháp 92 đã ra đời. Không nhất thiết cứ phải chờ sửa xong Hiến pháp mới làm luật.
PGS-TS Phạm Duy Nghĩa, ĐHQG Hà Nội:
Quyền thay công bộc của nhân dân
Một nền dân trị, suy cho cùng phải làm cho người dân hiểu biết, đủ khôn ngoan, và khi cần phải có đủ bản lĩnh và phương cách để bày tỏ niềm tin hay sự bất tín nhiệm với những người đã được trao quyền.
“Chấn dân khí, khai dân trí”
Ngoài vô vàn hội đoàn của xã hội dân sự, sức ép của báo chí thì ánh mắt giám sát khắt khe của hệ thống dân biểu từ hương thôn đến trung ương là vô cùng khẩn thiết. Truy hỏi, chất vấn, thanh tra, giám sát để đánh giá năng lực hành pháp và khi bất tín nhiệm thì dùng lá phiếu tín nhiệm để phế truất quan chức là công cụ để đo lường trách nhiệm chính trị. Khi cơ chế giám sát dân trở nên gắt gao thì quan chức sẽ càng phải càng quyết tâm để giữ được niềm tin của cử tri.
PGS-TS Phạm Hồng Hải, Chủ nhiệm Đoàn luật sư Hà Nội:
Lắng nghe các quan điểm đa chiều
Xã hội dân sự là xã hội xây dựng được mối quan hệ giữa công dân và nhà nước và ở đó quyền của công dân luôn luôn được tôn trọng. Hiến pháp phải có những quy định rõ ràng và mang tính hiện thực, để bảo đảm những quy định đó được thực thi.
Xã hội dân sự còn đồng nghĩa với việc nâng cao vai trò của các tổ chức chính trị, tổ chức chính trị- xã hội, tổ chức nghề nghiệp... Một số công việc của nhà nước cần dần dần chuyển giao cho các tổ chức ấy thực hiện. Xã hội dân sự đặc biệt nhấn mạnh tới vấn đề dân chủ, trong khi muốn có dân chủ cần có các quan điểm đa chiều và nhà nước phải biết lắng nghe, biết tiếp thu những ý kiến có lý.
Luật sư Trương Thị Hòa, Đoàn luật sư TP.HCM
Tòa hành chính thật sự độc lập
Điều tôi mong ước để có nhà nước thật sự pháp quyền, xã hội dân sự là chúng ta phải có được hệ thống tòa án hành chính thật sự độc lập, thẩm phán chỉ tuân theo pháp luật.
Quan trọng hơn hết, tòa phải thụ lý, xét xử tất các quan hệ, tranh chấp giữa công dân và nhà nước. Còn kết quả xét xử căn cứ, chứng cứ chứng minh của các bên chứ không nên từ chối ngay từ đầu, vì người dân đi kiện là người cho rằng mình bị thiệt thòi. Kết quả xét xử sẽ đem lại quyền lợi cho họ (nếu họ đúng), giải tỏa tâm lý, giải thích pháp luật cho họ (nếu họ sai).
Một nhà nước pháp quyền còn phải tính đến hệ thống luật sư công, luật sư của người nghèo... Thậm chí, nhà nước có chế độ cụ thể việc thuê luật sư cho người có thu nhập không đủ thuê mướn luật sư. Luật sư trong những lĩnh vực như thế này rất hiệu quả, họ là cầu nối, là người giải thích, hòa giải giữa người dân và nhà nước. Tôi cũng mong ước đội ngũ luật sư phát huy hết vai trò của mình để làm nhịp cầu nối ấy.
Ông Bùi Hoàng Danh, Chánh án TAND TP.HCM
Luật phải áp dụng được ngay
Nhà nước ban hành pháp luật là để áp dụng ngay chứ không mải mệt mỏi chờ nghị định, thông tư hướng dẫn. Hiện nay chúng ta đang “xài” một hệ thống pháp luật khung vì thế quá trình tố tụng kéo dài, ảnh hưởng đến quyền lợi của người dân. Hành pháp, lập pháp và tư pháp phải có sự phân công nhiệm vụ rõ rệt hơn nữa.
Mong muốn về một xã hội dân sự, tôi nghĩ chúng ta nên xã hội hóa hoạt động của các phòng công chứng để cho tư nhân tham gia, vừa đảm bảo thực thi đúng pháp luật và tiện dụng cho dân.
Trong thi hành án dân sự , cần xây dựng “thừa phát lại”. Đây là danh làm cùng nhiệm vụ và ngang hàng với chấp hành viên nhưng của tư nhân với chi phí và thủ tục gọn gàng hơn. Người được thi hành án sẽ chịu phí này và nhận được kết quả của cơ quan thi hành án nhanh hơn.
Tiến sĩ Nguyễn Ngọc Điện, Trưởng khoa Luật học Trường đại học Cần Thơ
Đừng để “luật đá luật”
Đây là tình trạng lâu đời trongviệc soạn thảo luật của chúng ta, mạnh ai nấy dự thảo, thiếu phối hợp. Bên cạnh đó, không có một cơ chế kiểm tra khách quan trong việc soạn thảo luật nên văn bản pháp luật được ban hành chồng chéo, mâu thuẫn lẫn nhau, thậm chí đôi khi còn thiếu tính nhân văn.
Tôi mong trong năm 2008, chúng ta sẽ khắc phục dần tiến đến triệt tiêu được những hạn chế này để đưa pháp luật của ta nói riêng ngày càng hoàn thiện, đất nước nói chung bước một bước phát triển xứng tầm.
Luật gia Hoàng Trung Tiếu
Tạo dễ dàng hơn cho dân
Theo tôi để xây dựng nhà nước pháp quyền dân sự, trong năm 2008 nhà nước cần nhanh chóng giải quyết các quyền lợi cho người dân một cách dễ dàng và thuận lợi, đặc biệt là trong lĩnh vực đất đai và hộ tịch. Luật Cư trú mới đã ban hành nhưng mỗi nơi mỗi kiểu, còn rất rối rắm. Nên xem xét ban hành các luật mới về dân sự, hành chính sao cho phù hợp với thực tiễn. Bộ luật Dân sự hiện hành đã ra đời khá cũ, có rất nhiều thứ không còn phù hợp với xã hội đang thay đổi rất nhanh hiện nay.
Và để luật có thể phổ biến rộng rãi trong thực tế cuộc sống, cán bộ thực hiện cần phải được tập huấn thật nhuần nhuyễn, chú trọng việc tuyên truyền phổ biến cho người dân một cách vừa rộng vừa sâu.
Tiến sĩ Lê Văn In, giảng viên cao cấp Trường Cán bộ TP.HCM
Thêm nhiều kênh tiếp thu ý kiến người dân
Khi ban hành một quyết định, quyết sách phải công khai minh bạch, phải có điều kiện khả thi, cuối cùng phải đứng ra tổ chức thực hiện sát sao.
Ngoài ra, phía cơ quan nhà nước, cán bộ công chức phải là người gương mẫu chấp hành pháp luật và thực thi pháp luật để người dân không phải ca thán thái độ của cán bô, công chức. Cơ quan nhà nước phải giữ chữ tín, “nói lời phải giữ lấy lời”, ví dụ như “hứa xóa bỏ quy hoạch treo” phải thực thi chứ!
Về phía người dân, tôi mong họ được tiếp cận với luật, còn ở giai đoạn dự thảo để được đóng góp ý kiến chính mình. Hy vọng nhà soạn luật mở rộng các kênh thu thập ý kiến người dân để họ ngày càng có nhiều đóng góp xây dựng.
Tiến sĩ Nguyễn Quang A:
Tòa Hiến pháp - công cụ để dân làm chủ
Hiến pháp đã quy định, những điều ước quốc tế Việt Nam tham gia cũng ràng buộc nghĩa vụ của nhà nước là phải tôn trọng những quyền cơ bản của con người. Vậy pháp luật phải thể hiện rõ điều đó và bảo đảm để quyền của người dân được thực thi trên thực tế. Cơ quan nhà nước, công chức nhà nước... nào làm sai, xâm phạm đến quyền và lợi ích hợp pháp của người dân thì họ có thể khởi kiện.
Theo tôi, cần thành lập một tòa án Hiến pháp và có cơ chế để công dân hay bất kỳ tổ chức, hiệp hội nào cũng có thể đệ đơn khởi kiện. Nếu chứng minh được luật A, luật B... là vi hiến thì tòa Hiến pháp phải hủy ngay đạo luật đó hoặc bãi bỏ những điều khoản trái với quy định của Hiến pháp.
NHÓM PV CHÍNH TRỊ - XÃ HỘI
Nguồn: http://phapluattp.vn/206987p0c1013/2...chuyen-gia.htm
Posted in: Hoc Kỳ I Lý luận về nhà nước
0 comments:
Post a Comment