Luật sư và tiền thù lao, làm sao để không 'mua danh ba vạn'?

Bài viết này đúng vào dịp Tết Nguyên Đán năm Quý Tỵ (2013). Trước cảnh lòng người phơi phới chào đón Chúa Xuân, cung nghinh hương hồn tiền nhân về vui xuân, giới luật sư cũng nên suy ngẫm về nghề nghiệp mà chúng ta lựa chọn và cống hiến cho đời.

Có lẽ, ở trên cõi đời này, mọi người đều cần có tiền để trang trải cuộc sống. Đối với giới luật sư, nguồn thu nhập phần lớn nhận được từ tiền thù lao của thân chủ.
Hơn hai mươi năm trước, rộ lên xu hướng đề cao giá trị đồng tiền qua các câu vè “tiền là Tiên là Phật...”. Bình tâm suy xét: tiền không quyết định tất cả nhưng hầu như không có tiền thì cuộc sống sẽ gặp không ít khó khăn. Để phát triển xã hội có sự phân công nghề nghiệp, người bị bệnh mới tìm đến bác sĩ điều trị, gặp rắc rối về luật pháp mới cần luật sư tư vấn, bảo vệ quyền lợi, bào chữa trước cơ quan tố tụng.

Luật sư Trần Công Ly Tao trong một phiên tòa. Ảnh: Việt báo
Ngạn ngữ có câu: Mua danh ba vạn, bán danh ba đồng. Vậy làm thế nào giới luật sư chúng ta tránh bị mang tiếng là “bóc lột” thân chủ, trong khi từ thời cổ La Mã, nghề luật sư được xã hội trọng vọng, tôn vinh là nghề cao quý?
Nền kinh tế thị trường đang tác động trên mọi lĩnh vực của đời sống xã hội. Đối với những ai làm giàu chân chính, cần được nhìn nhận, khuyến khích. Trong số đó có cả những luật sư tài năng, có thu nhập cao. Đạo đức được xem như tiêu chí mà giới luật sư phải tuân thủ một cách nghiêm ngặt. Đã là luật sư, phải luôn đặt chữ tín lên hàng đầu. Bởi vì mất tài sản có thể tạo tài sản khác, mất uy tín là mất tất cả.
Ai đó cho rằng luật sư nhận thù lao giá cao là thiếu đạo đức, còn luật sư nhận thù lao giá rẻ là có đạo đức. Chưa hẳn như thế, trong thời buổi “vàng, thau lẫn lộn”, thật tỉnh táo mới nhận ra chân giá trị của cuộc sống. Đạo đức trong hoạt động luật sư căn cứ vào các thoả thuận tự nguyện giữa thân chủ với luật sư thể hiện tại các điều khoản của hợp đồng dịch vụ pháp lý: giá thù lao tuỳ thuộc vào quy mô, tính chất vụ việc (đơn giản hay phức tạp), giá trị tranh chấp, thời gian từ tiếp nhận đến lúc hoàn tất giải quyết vụ việc của luật sư cho thân chủ.
Mặt khác, hoạt động luật sư là loại hình tạo ra sản phẩm phi vật thể được hình thành từ chất xám, luật sư phải thao thức, trăn trở, nghiền ngẫm các tài liệu có liên quan, tìm kiếm những sai sót, yếu kém thể hiện trong hồ sơ đối phương... Từ lúc “thai nghén” đến khi “khai sinh” sản phẩm dịch vụ pháp lý, công sức mà luật sư tài năng, giàu kinh nghiệm giải quyết vụ việc đạt hiệu quả tốt, được thân chủ chấp nhận không phải diễn ra một sớm một chiều mà có khi kéo dài hàng tuần, hàng tháng...
Để kiến tạo sản phẩm dịch vụ pháp lý có chất lượng cao, ngoài đầu tư chất xám, tổ chức hành nghề luật sư còn phải đầu tư các tiện ích nơi làm trụ sở: trang bị hệ thống công nghệ thông tin hiện đại, các phương tiện khác phục vụ cho hoạt động nghề nghiệp...
Khi tiếp xúc, làm việc với thân chủ, luật sư không được hứa hẹn bảo đảm kết quả tốt đẹp vụ việc mà luật sư sẽ thực hiện cho thân chủ, luật sư không được phô trương thanh thế, có mối quan hệ gắn bó với lãnh đạo các cơ quan tiến hành tố tụng nhằm lôi kéo thân chủ.
Đồng thời, luật sư phải trung thực, tôn trọng sự thật khách quan, đề cao công lý. Luật sư phải toàn tâm toàn ý bảo vệ thân chủ đạt hiệu quả tốt nhất.
Luật sư phải giữ gìn khí tiết kẻ sĩ, “phú quý bất năng dâm, bần tiện bất năng di, uy vũ bất năng khuất”, cho dù cuộc sống còn khó khăn cũng thể hiện khí phách “giấy rách phải giữ lấy lề”.
Hoạt động luật sư thăng hoa là nhờ thân chủ, vì thân chủ là khách hàng, mà “khách hàng là thượng đế”. Do vậy, quyền lợi của thân chủ và thù lao của luật sư gắn bó với nhau như hình với bóng.
Luật sư Trần Công Ly Tao (Phó chủ nhiệm Đoàn Luật sư TP HCM)

Posted in: nghề luật sư