LUẬT SƯ NGUYỄN HỮU THỌ- MỘT NHÀ TRÍ THỨC YÊU NƯỚC

Luật sư HÀ HẢI

Luật sư Nguyễn Hữu Thọ ( 10/7/1910 – 24/12/1996). Năm  1921, khi mới 11 tuổi, Luật sư Nguyễn Hữu Thọ rời quê hương thân thuộc Bến Lức (Long An) sang học tại Trường Mignet (Pháp). Năm 1928 ông được nhận vào học khoa Luật của Trường đại học Luật khoa và Văn khoa Aixen Prouvence. Với bằng cử nhân luật học loại xuất sắc, ông về nước tháng 5-1933, làm tập sự tại văn phòng luật sư của một người Pháp ở Mỹ Tho. Sau 5 năm tập sự, Nguyễn Hữu Thọ vượt qua kỳ sát hạch với hạng ưu, trở thành một luật sư thực thụ rồi mở văn phòng luật sư riêng.

Trong thời gian này nước ta bị thực dân Pháp cai trị, nhân dân khổ sở lầm than, phong trào cách mạng đang phát triển mà điểm đỉnh là cuộc khởi nghĩa Nam Kỳ tháng 11-1940 nổ ra, luật sư Nguyễn Hữu Thọ lẽ ra có thể sống “vinh thân phì gia” nhưng ông đã đứng về phía nhân dân, dùng kiến thức luật học của mình bênh vực lẽ phải, bảo vệ công lý. Năm 1946, khi là Chánh án Tòa án dân sự Vĩnh Long, ông nhận được thư của Ủy ban Kháng chiến Hành chính Nam Bộ mời ra vùng Ðồng Tháp - "thủ đô kháng chiến của Nam Bộ" và ông đã không ngần ngại nguy hiểm tham gia đứng vào hàng ngũ những người kháng chiến. Đầu năm 1947, luật sư Nguyễn Hữu Thọ từ chức Chánh án Tòa án dân sự tỉnh Vĩnh Long để lên Sài Gòn, mở văn phòng luật sư riêng tại số nhà 152 đường Charles de Gaulle (nay là đường Nam Kỳ Khởi Nghĩa, quận 3). Cũng tại đây văn phòng luật sư của ông đã trở thành điểm tập hợp giới trí thức tiến bộ ở Sài Gòn và cả miền nam. Ông tham gia hầu hết các phong trào đấu tranh đặt biệt là các phong trào học sinh, sinh viên yêu nước. Tại đám tang học sinh Trần Văn Ơn, luật sư Nguyễn Hữu Thọ đọc điếu văn, lên án hiến binh Pháp đàn áp đẫm máu những học sinh, sinh viên. Ngày 15-3-1950, với tư cách là Trưởng phái đoàn đại biểu các giới Sài Gòn, ông đã bào chữa thành công cho dược sĩ Phạm Hữu Hạnh, Chủ tịch Hội Liên Việt Sài Gòn - Chợ Lớn cùng với 21 nhà trí thức khác bị Pháp đưa ra tòa. Bằng lời lẽ đanh thép và lập luận sắc bén, luật sư buộc thực dân Pháp phải hoãn việc xét xử 22 nhà trí thức của Hội Liên Việt Sài Gòn - Chợ Lớn... để trả tự do cho những trí thức Sài Gòn lúc đó. Những hoạt động yêu nước của luật sư Nguyễn Hữu Thọ đã khiến chính quyền thực dân Pháp lo sợ, nên sau đó chúng đã bắt ông lưu đày. Hơn chín năm, ông bị chính quyền thân Pháp, rồi chính quyền thân Mỹ quản thúc lưu đày từ Khám lớn Sài Gòn tới vùng cao huyện Củng Sơn (Phú Yên). Dù tại đâu, ông vẫn luôn giữ một lòng trung thành với lý tưởng: Lấy kiến thức đã học và nghề nghiệp luật sư phụng sự nhân dân. Trong lao tù, luật sư Nguyễn Hữu Thọ đã giữ long kiên định. Ngày 30-10-1961, luật sư đã trốn thoát từ nhà lao Phú Yên và về thẳng vùng căn cứ tại Tây Ninh. Tại Ðại hội lần thứ nhất Mặt trận Dân tộc giải phóng miền nam, ông được bầu giữ chức Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Dân tộc giải phóng miền nam. Cũng từ đó, tên tuổi và sự nghiệp của luật sư đã gắn liền với lịch sử phát triển của phong trào đoàn kết dưới ngọn cờ của Mặt trận, gắn chặt với cuộc chiến đấu đầy hy sinh, gian khổ của quân và dân miền nam. Sau ngày giải phóng luật sư Nguyễn Hữu Thọ được bầu là Chủ tịch Quốc hội rồi Quyền Chủ tịch nước CHXHCN Việt Nam. Nhà nghiên cứu Trần Bạch Đằng nhận định về ông: “không ít trường hợp, luật sư bào chữa không lấy thù lao và cũng y như vậy, không phải thân chủ đến gõ cửa luật sư mà chính luật sư sục sạo trong đống cáo trạng để chọn “thân chủ” mà vấn đề luôn gay gắt, luôn kề cái án tử hình bởi đó là những Hoàng Xuân Bình, Nguyễn Châu Sa (Nguyễn Thị Bình), Lý Hải Châu, Đỗ Duy Liên, cùng hàng trăm trường hợp tương tự mà luật sư Nguyễn Hữu Thọ đã đem hết trí lực và trái tim dành mạng sống cho họ”.  Cuộc đời, sự nghiệp của Luật sư Nguyễn Hữu Thọ thể hiện là con người tiêu biểu của tình yêu nước, đoàn kết dân tộc, là một luật sư tài năng, một tấm gương sáng về đạo đức, tác phong, lối sống giản dị, khiêm tốn, trong sạch, hy sinh vì nghĩa lớn, không khuất phục trước cường quyền, không sa ngã trước tiền tài danh lợi, suốt đời vì lý tưởng cao đẹp : phụng sự nhân dân. Luật sư Nguyễn Hữu Thọ đã hiến dâng trọn đời cho Tổ quốc, cho dân tộc, như nguyên Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam Nguyễn Văn Linh đã đánh giá: “Luật sư Nguyễn Hữu Thọ quả là một nhà trí thức yêu nước vĩ đại”.

Posted in: nghề luật sư